Trong thời gian qua, nhất là sau khi thực hiện Nghị quyết số 7c/NQ-BCH, ngày 25/02/2016 của Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về “Chất lượng bữa ăn ca của người lao động”, với mục tiêu đảm bảo bữa ăn ca của người lao động với mức thấp nhất là 15.000 đồng. Để thực hiện mục tiêu đó, LĐLĐ thị xã thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn CĐCS thương lượng, đề xuất với chủ sử dụng lao động từng bước nâng dần giá trị bữa ăn giữa ca, nhằm đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng để người lao động tái sản xuất sức lao động, cải thiện sức khoẻ, góp phần nâng cao năng suất lao động, hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong quá trình thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT), các CĐCS đều đưa nội dung nâng cao chất lượng bữa ăn ca để thỏa thuận, thống nhất với chủ sử dụng lao động đưa vào bản TƯLĐTT để thực hiện. Nhờ đó, chất lượng bữa ăn ca được cải thiện, tăng cường dinh dưỡng, đảm bảo sức khỏe để người lao động lao động sản xuất, nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.
Năm 2016, LĐLĐ thị xã quản lý 19 CĐCS doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước ở các cụm công nghiệp (trong đó có 04 doanh nghiệp FDI), tất cả đều có thực hiện bữa ăn ca cho người lao động. Trong đó có 17 doanh nghiệp có giá trị bữa ăn ca từ 15.000 đồng trở lên và 02 doanh nghiệp có giá trị bữa ăn ca thấp hơn 15.000 đồng (Công ty CP Công nghiệp hỗ trợ Miền Trung 8.500 đồng và Công ty TNHH Seo Nam 13.300 đồng).
Qua quá trình tham gia thương lượng với người sữ dụng lao động của các cấp công đoàn, đến nay trong 35 doanh nghiệp thực hiện bữa ăn ca (10 doanh nghiệp tự tổ chức bữa ăn ca tại chỗ, 03 doanh nghiệp thuê nhà cung cấp bữa ăn ca và 22 doanh nghiệp phát tiền ăn ca cho người lao động), có 34 doanh nghiệp có giá trị bữa ăn ca từ 15.000 đồng trở lên. Với một số doanh nghiệp có giá trị bữa ăn giữa ca khá cao như: Quỹ Tín dụng Tây Điện Bàn 50.000 đồng, Văn phòng đại diện Công ty CP Tập đoàn Đất Quảng 30.000 đồng, Công ty TNHH Seo Nam 21.000 đồng. Từ năm 2016 đến nay, giá trị chất lượng bữa ăn giữa ca của người lao động có tăng lên, đảm bảo dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm, chưa có trường hợp ngộ độc thức ăn và các sự cố khác xảy ra, không có tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể liên quan đến bữa ăn giữa ca.
Bữa ăn giữa ca của đoàn viên, CNLĐ Công ty TNHH Woochang Việt Nam
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc tổ chức bữa ăn ca vẫn còn có một số hạn chế nhất định như: một vài doanh nghiệp chưa thật sự quan tâm đến chất lượng bữa ăn ca, nhất là các doanh nghiệp có công nhân trực tiếp sản xuất ở các nhà máy, phân xưởng; vẫn còn có 01 doanh nghiệp thực hiện giá trị bữa ăn ca với mức 14.500 đồng (Công ty CP Công nghiệp hỗ trợ Miền Trung); ở một số doanh nghiệp có giá trị bữa ăn ca trên 15.000 đồng nhưng tính luôn vào đó một số chi phí khác như điện, nước, ga, vì vậy giá trị thực chất của bữa ăn giữa ca vẫn dưới 15.000 đồng; một số doanh nghiệp mặc dù có điều chỉnh mức tiền bữa ăn giữa ca lên 15.000 đồng hoặc mức dưới 20.000 đồng thì so với mặt bằng chung và giá cả thị trường ngày càng tăng thì vẫn còn thấp, dẫn đến chất lượng bữa ăn ca không đảm bảo dinh dưỡng. Hiện nay, giá trị bữa ăn giữa ca cho người lao động vẫn chưa được quy định cụ thể, phần nhiều phụ thuộc hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, thiện chí của chủ sử dụng lao động, nên việc thương lượng, nâng cao giá trị bữa ăn ca cho người lao động của CĐCS gặp nhiều khó khăn.
Xác định chất lượng bữa ăn ca trong các doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe của người lao động; chất lượng bữa ăn ca không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, tinh thần của mỗi cá nhân mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Vì vậy, để tiếp tục nâng cao chất lượng bữa ăn giữa ca của người lao động trong thời gian đến, các cấp công đoàn thị xã cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như sau:
- Một là, tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người lao động, người sử dụng lao động về ý nghĩa, tác dụng của công tác an toàn vệ sinh thực phẩm, nâng cao chất lượng bữa ăn ca của người lao động đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp; bữa ăn giữa ca của người lao động phải được đảm bảo các tiêu chí “no, ngon, an toàn và đủ dinh dưỡng” để người lao động đảm bảo sức khỏe làm việc đạt hiệu quả, chất lượng, tạo ra giá trị gia tăng cho doanh nghiệp.
- Hai là, Ban Thường vụ LĐLĐ thị xã tăng cường hướng dẫn các CĐCS về nội dung, quy trình đối thoại, thương lượng và ký kết TƯLĐTT, trong đó có nội dung đảm bảo chất lượng bữa ăn giữa ca, nâng giá trị bữa ăn ca phù hợp với mức tăng của giá cả thị trường. Phát huy vai trò của Ban Chấp hành CĐCS trong việc đối thoại, thương lượng để bữa ăn ca của người lao động thật sự có chất lượng. Muốn vậy, Ban Chấp hành CĐCS phải trau dồi năng lực chuyên môn, am hiểu pháp luật, nắm vững nghiệp vụ công đoàn, có như vậy mới đủ uy tín, tự tin trong việc đối thoại, thương lượng bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động nói chung, nâng cao chất lượng bữa ăn ca nói riêng.
- Ba là, CĐCS thường xuyên phối hợp với người sử dụng lao động tiến hành kiểm tra, giám sát quy trình chế biến thức ăn; tất cả các nguyên liệu thực phẩm đầu vào đều phải được kiểm tra, giám sát chặt chẽ, không để thực phẩm bẩn, ôi thiu, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm vào các bếp ăn tập thể, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động. CĐCS cần tham gia đề xuất ý kiến với chủ sử dụng lao động trong việc phê duyệt danh sách các món ăn trong tuần để làm phong phú thêm các món ăn có hàm lượng dinh dưỡng cao, thay đổi khẩu vị để được ngon miệng hơn. Đối với các doanh nghiệp thuê đơn vị cung cấp suất ăn, CĐCS tham gia ý kiến với chủ doanh nghiệp trong việc lựa chọn các nhà thầu cung cấp suất ăn uy tín, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người lao động.
CĐCS cần cử người tham gia kiểm tra, giám sát chất lượng, quy trình nấu ăn ở các bếp ăn, đồng thời phối hợp với bộ phận y tế của doanh nghiệp để thực hiện việc lưu trữ mẫu thức ăn hằng ngày, mỗi tuần; tham gia ý kiến với người sử dụng lao động về kinh phí xây dựng, sữa chữa, nâng cấp các bếp ăn tập thể và khu vực nhà ăn đảm bảo thoáng mát, vệ sinh sạch sẽ; đề nghị các doanh nghiệp hỗ trợ thêm các chi phí khác như điện, ga, nước và không tính vào giá trị suất ăn để đảm bảo suất ăn cho người lao động có giá trị dinh dưỡng cao. Các bếp ăn tập thể phải có giấy xác nhận đủ điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm; nhân viên nhà ăn phải được khám sức khỏe định kỳ và được tập huấn kiến thức về an toàn vệ sinh thực phẩm theo đúng quy định. Đồng thời, CĐCS cần lắp đặt hộp thư tại các xưởng sản xuất để người lao động tham gia góp ý về chất lượng bữa ăn và thái độ phục vụ của nhân viên các bếp ăn để tổng hợp, kiến nghị với người sử dụng lao động.
- Bốn là, định kỳ hằng năm, Ban Thường vụ LĐLĐ thị xã chủ động xây dựng kế hoạch, đồng thời phối hợp với các phòng, ban thị xã tiến hành giám sát các chế độ, chính sách cho người lao động theo Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về giám sát và phản biện xã hội của MTTQVN và các đoàn thể chính trị xã hội, trong đó chú trọng nội dung an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lượng bữa ăn ca của người lao động.
- Năm là, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trong việc thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao động, an toàn vệ sinh thực phẩm, kiến nghị xử phạt đối với các doanh nghiệp vi phạm.